فضای مطالبه‌گری را چه کسی از خوزستان به مجری تلویزیون برد؟
تاریخ انتشار: ۲۴ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۳۲۰۳۲۷
چرا سؤال مجری درباره شغل راننده تاکسی تا این اندازه در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت، اما مشکلات مردم خوزستان و آبگرفتگی خانه‌های آنها دیده نمی‌شود. فضای مجازی را چه کسانی هدایت می‌کنند؟
به گزارش مشرق، فضای مجازی با شیوع کرونا بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است و هرکس با هر سلیقه‌ای در این فضا موضوعاتی را مطرح می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روز گذشته برشی از یک برنامه‌های تلویزیونی و سؤال مجری آن از دختری درباره شغل پدرش که راننده تاکسی بود، در فضای مجازی به سرعت دست به دست شد و هر کسی تحلیلی از این ماجرا ارائه کرد. یکی به جسارت دختر اشاره و دیگری به مجری یا حتی صداوسیما انتقاد داشت و کار به جایی رسید که در نهایت مطالبه‌گری مردم در فضای مجازی، مسؤولان این برنامه و مجری را به توضیح و عذرخواهی واداشت.
نکته اینجاست که چرا این سؤال مجری درباره شغل راننده تاکسی تا این اندازه مورد توجه قرار گرفت، اما مشکلات مردم خوزستان و آبگرفتگی خانه‌های آنها دیده نشد و شاید افراد بانفوذ و به نوعی سلبریتی‌ها هم واکنش قابل توجهی به این امر نداشته و مطالبه‌گری از مسؤولان نداشتند. اصلا انتخاب موضوعات در فضای مجازی چگونه صورت می‌گیرد و آنها را چه کسی هدایت می‌کند؟
از ایده‌پردازی سریع تا مطالبه‌گری در فضای مجازی
مجید کاشانی، جامعه‌شناس، مطالبه‌گری مردم را پس از پیروزی انقلاب به چهار دوره تقسیم می‌کند و می‌گوید: اولین دوره مطالبه‌گری مردم در حوزه معنوی بود. مردم در آن دوره از اندیشمندان، نخبگان و رهبران دینی به دلیل مشارکت بالا و اعتمادی که داشتند، مطالبه‌گر شدند. پس از آن با فشار اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، مطالبه‌گری با وحدت رویه در دوره سازندگی و بازسازی ادامه داشت تا در برابر دشمنان ایستادگی صورت گیرد. اما در دو دهه اخیر با افزایش هجمه‌های رسانه‌ای و گستردگی لجام‌گسیخته فضای مجازی، دامنه ارتباطات بیشتر و همین امر موجب شد که هر کسی بدون تخصصی یا آگاهی از موضوعی، راست و دروغ را منعکس کند و تشخیص سره از ناسره امکان‌پذیر نباشد و در نتیجه مطالبه‌گری در هر زمینه‌ای افزایش یابد.
آمار مصرف فضای مجازی در کشورمان بیش از ۴۰ میلیون نفر است
وی مطالبه‌گری را در عین مناسب بودن برای پیشرفت و فرصتی برای بهبود عملکرد، تهدیدی می‌داند و می‌افزاید: رسانه و به ویژه فضای مجازی در سال‌های اخیر با وجود اینکه مطالبه‌گری به حق را افزایش داده است و در کوتاه‌ترین زمان ایده‌هایی را مطرح می‌کند، از طرفی موجب شده تا شرایط و امکانات باهم سازگاری مناسبی نداشته باشد و در برخی زمینه‌ها مطالبات غیرمنطقی ایجاد شده و قدرت پاسخگویی کاهش یابد.
دریافت موضوع از برنامه‌های تلویزیون
کاشانی با اشاره به اینکه در فضای مجازی گاهی بدترین اهانت‌ها صورت می‌گیرد، اما بازخورد چندانی ندارد، خاطرنشان می‌کند: به دلیل اینکه رسانه ملی برای بسیاری از مردم مرجعیت دارد، هر آنچه از این تریبون مطرح می‌شود از حساسیت بالایی برخوردار است و هر کسی هم آن را نقد و بررسی می‌کند و نسبت به آن هم موضع می‌گیرد. همین موضع‌گیری عمومی درباره یک موضوع به طور مثال همان برنامه و درباره شغل پدر، در فضای عمومی بازنشر شد و افراد با موضع‌گیری‌هایی به آن دامن زدند و در نتیجه می‌توان ادعا کرد که الگوی رفتاری شکل گرفت.
فضای مجازی انتقال اطلاعات را از بالا به پایین متوقف کرد/ وقتی مردم هم منبع اخبار شدند
محمدعلی الستی، جامعه‌شناس حوزه ارتباطات نیز با بیان اینکه مطالبه‌گری پدیده‌ای است که به عنوان شکل جدیدی از سلطه رسانه مطرح است، می‌گوید: با ظهور شبکه اجتماعی، تحولی در کارکرد رسانه‌ها ایجاد شد و به جای انتقال اخبار از بالا به پایین و حتی یکطرفه، مردم نیز فعال و منبع اخبار شدند و با این تحولات، نظارت و مطالبه‌گری هم توسعه یافت.
میانگین زمان استفاده از فضای مجازی در ایران ۳ ساعت بیشتر از حد جهانی است
وی با بیان اینکه در رسانه‌های اجتماعی هر کسی به خود اجازه می‌دهد در زمینه‌های مختلف اظهار نظر کند، می‌افزاید: این امر موجب سرگردانی مخاطب می‌شود و در این موج‌سواری، اخبار از منابع معتبر و غیرمعتبر با هم تداخل پیدا می‌کند و از آنجایی که وقت و انرژی افراد کم است، در بسیاری اوقات موضوعات مهم و دارای اولویت مورد بی‌توجهی قرار گرفته و سایر امور مرکز توجه واقع می‌شود و به نوعی هرج و مرج را در اطلاع‌رسانی شاهد هستیم.
راهی برای مقابله با فضای منفی شبکه‌های اجتماعی
الستی با اشاره به اینکه دیگر مردم در اطلاع از مباحث روز اختیاری ندارند که مثلا اگر نمی‌خواهند اخبار را ببینند، تلویزیون را خاموش کنند؛ بلکه با جهت‌دهی پدیده‌ها، اخبار به گونه‌ای در فضای مجازی منعکس می‌شود، تصریح می‌کند: با افزایش آگاهی و ارتقای تحلیل اخبار می‌توان با فضای منفی شبکه‌های اجتماعی مقابله کرد. البته نباید فراموش کنیم که عده‌ای با اهداف شخصی در فضای مجازی موضوعاتی را پررنگ می‌کنند تا امور اصلی در هیاهوی آنها گم شود. با این وجود باید سواد رسانه‌ای مردم را ارتقا دهیم تا در گرداب دشمن غرق نشویم.
نبود فضای مناسب برای ارائه دیدگاه‌ها، افراد را به سوی فضای مجازی هدایت کرد
عالیه شکربیگی، جامعه‌شناس نیز معتقد است که رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی موجب رشد طلبکاری شده‌اند و هر کسی حتی بدون داشتن هویت واقعی با یک کلیک و لایک کردن و یا حتی اشتراک‌گذاری موضوعی، بر افکار عمومی اثرگذار شده است.
دگردیسی هویتی از دنیای واقعی تا فضای مجازی
وی با بیان اینکه بسیاری از افراد در هر زمینه‌ای واکنش نشان می‌دهند؛ آن هم واکنشی که گاهی به دور از هدف و منطق است، می‌گوید: شبکه‌های اجتماعی ابزاری برای تقویت ادبیات شفاهی به شمار می‌روند و هر کسی در این زمینه به بیان دیدگاه‌های خود می‌پردازد. دلیل این امر هم در مواقعی نقاب زدن بر چهره برای بیان دیدگاه‌هاست. یعنی می‌توان بدون داشتن هویت واقعی نظرات و انتقادات را مطرح و به نوعی یک معضل یا اعتراض را هدایت کرد. از طرفی هم گاهی به دلیل نبود فضای مناسب برای ارائه دیدگاه‌ها در فضای حقیقی، افراد به سوی فضای مجازی می‌روند تا بدون سانسور دیدگاه‌های خود در هر موضوعی بیان کنند.
احسان شاه قاسمی، عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز با اشاره به ظرفیت فضای مجازی در سازندگی و حتی تخریب می‌گوید: گاهی نقدهای صحیح و سازنده در فضای مجازی نسبت به موضوعات مختلف صورت می‌گیرد، اما برخی به جای پاسخگویی به نقدها و استفاده از این فرصت به منظور امر به معروف و نهی از منکر، آن را به آسیب تبدیل کرده و به فحاشی می‌کشانند.
وی با بیان اینکه گاهی هم نقدهای غیرقابل قبولی از موضوعات مطرح می‌شود، می‌افزاید: رسانه‌ها باید فرصتی برای تعامل بیشتر ارائه دهند، نه اینکه موضوعی را که شاید ارزش تمرکز نداشته باشد، مهم دانسته و هر فردی با سلیقه خود آن را نقد کرده و حتی مورد قضاوت قرار دهد. اگر با آگاهی به فضای مجازی توجه کنیم، می‌توانیم انتظار مطالبه شفاف و عدالت اجتماعی را داشته باشیم و در صورت نقد یا حتی تمجید از عملکرد، پاسخ مناسبی از مسببان داشته باشیم.
منبع: فارسمنبع: مشرق
کلیدواژه: کرونا شهید محسن فخری زاده فضای مجازی عملکرد شبکه های اجتماعی استاد دانشگاه جامعه شناس دوره سازندگی صدا وسیما انقلاب خوزستان فضای مجازی فضای مجازی درباره شغل مطالبه گری دیدگاه ها رسانه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۳۲۰۳۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سیاهچاله‌ای به نام اینستاگرام
دو روز پیش بود که پلیس فتا آماری درخصوص جرایم اخلاقی در فضای مجازی اعلام کرد که آمار خیره‌کننده و تأمل‌برانگیزی بود! سردار وحید، رئیس پلیس فتا اعلام کرد: شبکه اجتماعی اینستاگرام با بیش از ۹۱ درصد، کماکان بیشترین حجم آلودگی جرایم غیراخلاقی را به خود اختصاص داده است. آماری که با توجه به عضویت بیش از ۴۵میلیون کاربر ایرانی در این شبکه، زنگ خطری جدی برای فرهنگ جامعه محسوب می‌شود.
به گزارش ایسنا، متن پیش رو گزارش «جام‌جم» درباره دلایل و علل شکل‌گیری ۹۱ درصدی جرایم اخلاقی در اینستاگرام است که در ادامه می‌توانید بخوانید: افزایش روزبه‌روز گرایش به این شبکه‌ها و در رأس آن «اینستاگرام» سبب ورود اقشار مختلف با هر سن‌وسالی از دکتر و مهندس گرفته تا هنجارشکنان، مجرمین و خلافکاران به این فضا شده است! در این فضا به قدری تبادل اطلاعات سریع است که مراحل سنتی ارتکاب جرم یعنی اراده و قصد، تدارک مقدمات و شروع به اجرا به چشم نمی‌آید و مسیرهای اطلاعاتی آن به قدری زیاد است که نتیجه جرم در یک لحظه در مکان‌های گوناگونی حاصل می‌شود!
گسترش استفاده افراد از فضای مجازی به‌ویژه اینستاگرام و محبوبیت آن، سبک جدیدی از زندگی را در جهان شکل داد و به‌عنوان یک فرصت و در مواقعی تهدید، بر جنبه‌های مختلف زندگی افراد اثرگذار شد. رشد تعداد صفحات فضای مجازی اگرچه در مواردی فرصت بود و سبب افزایش اطلاعات، روزآمدسازی دانش، انتشار سریع اخبار و...شد اما روی دیگر تهدیدهایی بود که این فضا بر جامعه تحمیل کرد. شکل‌گیری سلایق جدید، مصرف‌گرایی، ناامیدی، فریب افراد، نمایش ضدارزش‌ها، هنجارشکنی، کلاهبرداری‌های اینترنتی، زیان‌های مالی و در یک کلام شکل‌گیری جرایم آن روی دیگر این سکه بود!
عضویت بیش از ۴۰میلیون کاربر ایرانی در اینستاگرام
براساس گزارش «دیتاک»، تا پایان سال ۱۴۰۱ حدود ۵۸ تا ۶۱میلیون ایرانی کاربر تلگرام بوده‌اند. اینستاگرام هم ۴۲ تا ۴۶میلیون کاربر ایرانی دارد و حدود چهارمیلیون کاربر ایرانی هم در توییتر فعال هستند. با وجود اشتراکات موجود در شبکه‌های اجتماعی، موضوعات اصلی یا ژانرهای هرکدام با دیگری متفاوت است. از آنجا که صفحه اینستاگرام با افکارعمومی مردم و زندگی روزمره مرتبط است، فهم و درک چشم‌انداز کلی مردم جامعه به‌وسیله ارزیابی این فضا میسر می‌شود. تعداد مخاطبان این فضا از یک‌سو و نقش غیرقابل‌انکار آن در واقعیت جامعه از سوی دیگر، موضوعی است که در صورت عدم کنترل و نظارت بر این فضا می‌تواند تبعات مختلفی را به همراه داشته باشد. این موضوع به‌ویژه در کشور ما به‌دلیل وجود فرهنگ اصیل ایرانی و ارزش‌های دینی از یک‌سو و اغراض دشمنان برای ضربه‌زدن به افکار جامعه از سوی دیگر، حساسیت بیشتری می‌یابد. موضوعی که رهبری نیز در فرمایشات خود با اشاره به آن می‌فرمایند: «فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد و عرصه فرهنگی عرصه جهاد است. اگر از فضای مجازی غافل شویم اگر نیروهای مؤمن و انقلابی این میدان را خالی کنند مطمئنا ضربه خواهیم خورد.»
آمار پلیس فتا از جرایم غیراخلاقی اینستاگرام
اگرچه از زمانی که شبکه‌های اجتماعی پای خود را به کشورمان باز کردند، پلیس فتا بارها در مورد استفاده از این پیام‌رسان‌های خارجی هشدار داد و خطرات آن را به مردم گوشزد کرد، اما همچنان طبق آخرین آمار اعلام‌شده بیشترین میزان جرایم اخلاقی متعلق به اینستاگرام است!درهمین راستا سردار وحید، رئیس پلیس فتا ضمن اعلام طرح عملیاتی پیش‌دستانه علیه جرایم اخلاقی و مغایر با شئونات اسلامی، اجتماعی و فرهنگی و دستگیری گردانندگان، مدیران و اعضای۱۰نشانگاه سایبری، خبر داد: «طبق بررسی‌های اخیر، اینستاگرام با بیش از ۹۱درصد، کماکان بیشترین حجم آلودگی جرایم غیراخلاقی فضای مجازی را به خود اختصاص داده است.»وی همچنین اعلام کرد: «از ابتدای سال‌جاری تاکنون تعداد ۹۸۳۵ تارنما نیز مورد رصد عام قرار گرفت که با بررسی اطلاعاتی سایبری روی ۳۸۴۲ فقره تارنمای مشکوک تعداد ۱۷۶۵ مورد مجرمانه مشاهده گردیده و از این تعداد ۷۶۵ مورد با تذکر تلفنی و با همکاری هموطنان تمامی محتوای نامناسب مسدود گردیده و مابقی جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی معرفی شده است.»
تبرج و خودنمایی، بستر شکل‌گیری جرایم اخلاقی
حال سؤال اینجاست شبکه‌های اجتماعی و در رأس آن اینستاگرام که بسیاری آن را سرگرمی می‌دانند، چگونه بستر را برای شکل‌گیری جرایم اخلاقی فراهم می‌کنند؟مهدی‌رضا برنا، پژوهشگر فضای مجازی در گفت‌وگو با«جام‌جم» دراین‌باره می‌گوید: «شبکه اینستاگرام مبتنی بر فرهنگ غیرایرانی به‌وجودآمده و با توجه به اینکه این شبکه مبتنی بر تصویر است، از همان ابتدا، بر مبنای تبرج و خودنمایی شکل گرفت؛ موضوعی که در فرهنگ اصیل اسلامی امری قبیح شمرده می‌شد و اکثر خانواده‌های ایرانی تمایلی به آن نداشتند؛ اما ارزش‌های این شبکه مبتنی بر خودنمایی و به‌رخ‌کشیدن بود و همین موضوع سبب شد که در گذر زمان بستر خوبی برای جرایم اخلاقی در این شبکه شکل گیرد، لذا درحال‌حاضر تعجبی ندارد که ما شاهد این باشیم که بیشترین جرایم اخلاقی در اینستاگرام اتفاق بیفتد.»
شماره تماس جهت گزارش موارد مشکوک به پلیس
بااین‌حال علی‌رغم هشدارها و انجام برخی اقدامات پیشگیرانه از سوی مسئولان، عضویت تعداد زیادی از افراد به‌ویژه نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی به‌خصوص اینستاگرام را نمی‌توان انکار کرد. آنچه باید پذیرفت این است که در شرایط فعلی با نظارت و کنترل بر این فضا و محتوای آن دروهله اول از سوی خانواده‌ها و دروهله بعدی از سوی پلیس، تا حد زیادی می‌توان از تبعات فرهنگی و اجتماعی آن جلوگیری کرد.طبق اعلام پلیس، افراد و خانواده‌ها در صورت دیدن موارد مشکوک با شماره ۰۹۶۳۷۰ تماس بگیرند.
انتهای پیام
ببینید | فریادهای تهیهکننده سریالهای خاطرهانگیز رضا عطاران بر سر فرد محکوم در پرونده مرگ مشکوک زهره فکور صبور در صحنه دستگیری!